IkMijn pagina voor
prettig werken op de PC
www.pcpret.nl
Homepage Stuur bericht Gastenboek Website Blog Eindhoven
PC luidsprekerset L+R+subwoofer, 26-5-2009

Zelfbouw PC luidsprekerset

Inleiding:
Dit artikel is een vervolg op een tweetal eerder geschreven artikelen. Allereerst Philips A2.3/00 (MMS203) luidsprekerset repareren waarin de bouw van een subwoofer wordt beschreven. Het tweede artikel, Harman Kardon HK695 Champagne 2.1 luidsprekerset repareren en uitproberen, beschreef de test van een tweedehands luidsprekersetje waarvan de satelliet luidsprekers ontbraken. Beide genoemde luidsprekersetjes hebben één ding gemeen: ze maken gebruik van de versterker chip TDA8510J. Maar beide luidsprekersetjes hebben nog iets gemeen: de geluidskwaliteit van beide setjes valt behoorlijk tegen. Het Philips MMS203 setje gaat stoorgeluiden produceren wanneer deze pakweg 30 graden of warmer wordt en wordt daarmee ontbruikbaar. Het Harman Kardon HK695 setje wordt onbruikbaar omdat de kast bij een stevige bas gewoon gaat rammelen.

Dit artikel beschrijft de bouw van een nieuwe subwoofer op basis van de basluidspreker in de Harman Kardon HK695. Dit is een fraaie 5 inch luidspreker die een stevig geluid weet voor te brengen zolang die maar in een stevige trillingsarme luidsprekerkast is geplaatst. Verder beschrijft dit artikel de bouw van de satellietluidsprekers op basis van de eerder beschreven subwoofer uit Philips A2.3/00 (MMS203) luidsprekerset repareren. De eerder gebouwde subwoofer kast is nog steeds als subwoofer te gebruiken, maar door de toevoeging van de tweeter is deze luidsprekerkast ook heel goed te gebruiken als satelliet luidspreker.

Ontwerp overwegingen
De subwoofer zal uiteindelijk alleen de geluidsfrequentie van 100Hz en lager weergeven. De overige boxjes moeten dus de rest (kunnen) weergeven! Met name dat laatste aspect wordt nogal eens vergeten. De geluidsetjes met kleine boxjes en een kleine luidsprekertje (veelal 2 inch) geven soms ook nog wel een aardig geluid. Maar geluidsfrequenties onder de 200Hz? Tja, dat gaat gewoon niet lukken. De eerder genoemde Philips set heeft dus van die kleine boxjes, maar de Wintech set, zie Wintech (E.099) 2.1 luidsprekerset modificeren, en de Camebridge Soundworks, zie Mijn Cambridge Soundworks (PC Works) 2.1 ervaringen, bijvoorbeeld ook. Maar eigenlijk hebben de meeste PC setjes dit soort kleine luidsprekerboxjes en vermoedelijk ook dezelfde eigenschappen. Het is wel zo dat er ook veel geluidsetjes bestaan met een echte grote subwoofer box en dito luidspreker. Daarvan verwacht ik toch wel wat meer! Zelf kies ik voor een niet al te grote subwoofer. Nieuwe luidsprekerkast voor MMS203 luidsprekers, 17-5-2004

April 2004: Eerst een stukje historie over de eerste luidsprekerbox ... De subwoofer kast is inmiddels (bijna) klaar. Ik heb gekozen voor een iets grotere kast dan oorspronkelijk de bedoeling was. Om de subwoofer luidspreker geschikt te maken voor universeel gebruik, heb ik de nieuwe geluidsbox gelijk voorzien met een 12dB/octaaf luidspreker scheidingsfilter en een tweeter (Visaton HK9). De scheidingsfrequentie ligt zo'n beetje bij 2,5 kHz. Het basreflex pijpje is niet herplaatst.
En nu uiteraard de luisterproef! Als losse luidsprekerbox klinkt verrassend, de klank is veel beter dan de klank van de DSS370 luidsprekerboxjes ... Op zich wel logisch omdat de DSS370 eigen luidspreker ook klein is en in een hol en licht plastic kastje zit. Het hoog is iets te nadrukkelijk aanwezig, vermoedelijk heeft de tweeter een (iets) hoger rendement dan de bas luidspreker. Dit verschil is gecorrigeerd met een eenvoudige weerstandsdeler: een weerstand van 1Ω in serie met de tweeter en daaraan parallel een weerstand van 10Ω.
De luidspreker presteert in de nieuwe kast veel beter dan in de oorspronkelijke kunststof behuizing (van de MMS203 luidsprekerset). Helaas raakt de luidspreker nog steeds vrij snel overstuurd. Niet echt opmerkelijk, dit is gewoon te verwachten van een luidspreker met deze afmetingen. Vervolgens mijn oude luidsprekerbox met een AD7063 lage tonen luidspreker aangesloten. De bas wordt nu een stuk intenser en het volume kan fors hoger worden ingesteld. Voor een goede en duidelijke bas is een grote luidspreker in een grote kast bittere noodzaak! En ja, voor normaal geluid, zijn luidsprekerboxen ook te prefereren boven kleine boxjes met één luidspreker.

Het enige probleem was dat ik over slechts 1 tweeter van het type Visaton HK9 beschikte. Ik moest dus twee nieuwe tweeters kopen. In eerste instantie wilde ik Visaton tweeters kopen, maar ik vond de aanschafprijs te hoog. Na wat zoeken bij "Radio Twenthe in Den Haag" vond ik een geschikte tweeter, Sphynx 100 Watt, 2-20kHz, 8Ω en 90dB. Die 8Ω zou misschien nog problemen op kunnen leveren, omdat de bas/middetoon luidspreker 4Ω was. Echter die luidspreker heeft ook weer een andere geluidsdruk, dus enig uitproberen is uiteindelijk toch wel nodig. De 4 inch bas/middentoon luidspreker was wel bruikbaar, dit omdat ik toevallig beschikte over een afgedankt JS luidsprekersetje waarin een gelijksoortig bas luidspreker zat. De 4 inch luidsprekers lijken wel wat op de Visaton R 10 SC 4 OHM magnetisch afgeschermde luidspreker. Verder vond ik bij "Radio Twenthe in Den Haag" Philips luidspreker scheidingsfilters.

Philips 3kHz scheidingsfilter, 26-5-2009
De bouw van de satelliet luidsprekers:
Mei 2009: De eerder gebouwde subwoofer wordt nu dus een satelliet luidsprekerbox. Maarre, deze kan nog steeds als subwoofer fungeren ... Nu was de subwoofer voorzien van een Visaton tweeter en deze moet nu geschikt gemaakt worden voor de 8Ω Sphynx tweeter die een iets kleinere doorsnede heeft. Ook ondergaat het luidspreker scheidingsfilter een aantal wijzigingen. Volgens de winkel was de scheidingsfrequentie 5 kHz, nou dat is het echt niet. De scheidingsfrequentie ligt zo'n beetje bij 2,5 kHz en het filter lijkt bedoeld te zijn geweest voor 4Ω luidsprekers. De oorspronkelijk geplaatste condensatoren hadden een vrij vreemde waarde (C1=36uF en C2=12uF). De gekozen inductie 450uH, lijkt me ook enigszins aan de hoge kant.
Ik heb behoorlijk zitten rekenen om er wat geschikts van te maken. C2 is nu C1 geworden en C2 heeft nu is nu 4uF geworden. Verder is het geluidsniveau gelijk gemaakt door een weerstand van 1Ω op te nemen in serie met de basluidspreker. Zonder de weerstand klinkt het geluid dof omdat de hoge tonen achterblijven. Kennelijk verschilt de geluidsdruk van de 4Ω basluidspreker minder van de tweeter dan ik had verwacht.
Philips 3kHz theoretische frequentiekarakteristiek, 26-5-2009

Omdat er twee satelliet luidsprekerkastjes nodig zijn, is er dus een nog kastje bijgemaakt. De afmetingen van de geluidsboxjes zijn: 27,5 x 21,5 x 20 cm (h x b x d). De wanden van de boxjes zijn aan de binnenkant voorzien van geluidsdempend materiaal (glaswol en wit schuim). Aangepaste HK695 zonder bas luidspreker en eigen volumeregelaar, 4-8-2009

Reparatie (of althans een poging tot reparatie) van een Logitech Z4 luidsprekerset br> Dit titel van dit artikel is erg optimisitisch. Op dit moment weet ik niet of ik dit apparaat kan repareren. Ik heb internet afgestruind en ik werd best wel verrast door een paar youtube filmpjes. Sommigen hadden de reparatie al opgegeven en toonden trots hoe ze hun apparaat totaal onbruikbaar maakten. Er was ook een filmpje die informatie gaf over de 9 polige connector waarop de afstandsbediening wordt aangesloten. Die informatie over de 9 polige connector was een mooi startpunt om de versterkerprint te testen zonder de afstandsbediening waarmee normaliter de versterker werd aangezet en het volume kon worden geregeld.
Ik ontdekte vrij snel dat de netvoeding het niet meer deed, mogelijk was de voedingstransformator kapot want er ging geen stroom naar de gelijkrichter op de versterkerprint. Nu zat die transformator zonder schakelaar rechtstreeks aan het stroomnet en mogelijk zit daar de oorzaak. Aangesloten blijven op het stroomnet is helaas niet zonder risico. Er was genoeg ruimte geweest voor een echte aan/uit netschakelaar ...
Vermoedelijk is de transformator kapot gegaan door intensief gebruik, of doorgebrand door verkeerd gebruik dan wel door een te hoge netspanning. Helaas heb ik nog niet uitgepuzzeld hoe ik bij die transformator kan komen. Kennelijk moet dat via de voorzijde, maar kan ik die voorzijde eenvoudig verwijderen? Tijdens het testen met een hulp netvoeding (15V). Tijdens het testen treed er regelmatig een kortsluiting op (maximale stroom wordt begrensd door de hulp netvoeding) waardoor de kortsluiting (of hoog stroomverbruik) vanzelf zichtbaar wordt.. Ik heb internet opnieuw afgestruind op zoek naar vergelijkbare problemen met eventuele oplossingen. Helaas kwam ik geen informatie op internet of youtube tegen die mij verder kon helpen. Ik zag alleen een plaatje waarop de binnenkant van de kast goed was te zien. Verder hoopte ik documentatie over deze Logitech versterker te vinden. Nou helaas, dat was er niet. Uiteindelijk vond ik een schema van de Logitech X230 die deels een vergelijkbare architectuur had, maar wel zonder die, kennelijk, kwetsbare afstandsbediening. Op de momenten dat de versterker wel goed leek te functioneren, merkte ik dat de subwoofer vervormd geluid produceerde, door een eenvoudige aanpassing (losmaken van een elcootje C25 bij de subwoofer eindtrap), en hierop een gewoon geluidssignaal te plaatsen, bleek de versterker chip STA540 toch wel goed te functioneren. Tja afgezien van de terugkerende kortsluiting, dan blijft er niet zo heel erg veel over. Een vervormd signaal betekent meestal toch dat er wat wat mis is met de voorversterker (cq hoogaf filter voor de subwoofer luidspreker). Oftewel, de voorsterker is waarschijnlijk niet in orde. Mogelijk dat één van de opamps (een TL074 quad opamp + 4565D dual opamp) op de versterkerprint en/of de omliggende onderdelen, en/of de 4560 dual opamp op de afstandsbediening, lijkt niet in orde. Op het moment dat alles wel lijkt te werken: De subwoofer en de 2 satelliet luidsprekers doen het best goed. het geluid is duidelijk en helder en de lage tonen zijn goed hoorbaar. Helaas blijven de kortsluitingen optreden, dus ik vrees dat het einde nadert voor deze versterker. Dus geen reparatie ...

Nieuwe subwooferkast bouwen:
De subwooferkast heeft dezelfde grootte als de satelliet boxjes. De basluidspreker uit de HK695 versterker zit nu in de subwooferkast. Die luidspreker komt de in de HK695 helemaal niet tot zijn recht, die plastic kast is niet stevig genoeg. Het grootste verschil met de satelliet boxjes is dat het subwoofer boxje geen hoge tonen luidspreker en dus ook geen luidsprekerscheidings filter heeft. De HK695 gaat nu zonder luidspreker en als echte versterker verder door het leven. In de toekomst is het toch wel praktisch om weer een luidspreker te plaatsen, zodat de versterker ook zonder een externe lage tonen luidspreker kan worden gebruikt.

Nawoord:
De luidsprekerset is inmiddels uitgebreid getest met de uitgeklede HK695. Het geluid klinkt erg goed en de versterker blijft stabiel, de koelplaat wordt wel warm, hopelijk kan die set daartegen. De basweergave van de subwooferkast kan nog wat worden verbeterd door er een basreflexkast van te maken. Het is nu nog een gesloten kast.

Terug naar het begin.


Terug naar de Audio overzichts pagina, of
terug naar de mijn homepage.


Email? Ga naar mijn homepage ... /24 augustus 2009